Miejskie Przedszkole Publiczne nr 5 im. Jana Brzechwy w Bolesławcu

Gotowość szkolna

 

    Gotowość szkolna dzieci

       Termin dojrzewania odnosi się do wewnętrznych procesów wzrostu, które powodują zmiany w zachowaniu, niezależnie od ćwiczeń i doświadczeń. Dziecko dojrzałe biologicznie wcale nie musi być gotowe do podjęcia nauki szkolnej. Gotowość w dużej mierze zależy od ćwiczenia odpowiednich funkcji i doświadczenia. Dlatego tez mówiąc o przygotowaniu dziecka do szkoły, gdzie ogromną rolę odgrywają właśnie zabiegi wychowawcze, celowe wydaje się używanie terminu"gotowość szkolna", traktując go rozłącznie w stosunku do terminu "dojrzałość".

       Edukacja jest obszarem życia społecznego budzącym ciągłe zainteresowanie, poddawanym ostrej krytyce, ale także wyzwalającym nadzieje, rodzącym rozmaite oczekiwania. Obserwujemy różne poczynania mające zmieniać oświatę - dotyczy to również placówek przedszkolnych. Przedszkole ma do wypełnienia zadania wobec dziecka i jego rodziców. Najważniejszym z nich jest kształcenie pięciolatków i sześciolatków jako przygotowanie do nauki w szkole podstawowej.

       Przygotowaniu dzieci do podjęcia nauki w szkole służy realizacja zadań wszystkich dziedzin wychowania, poczynając od grupy najmłodszej, stąd dojrzałość szkolna jest wynikiem pełnej realizacji różnorodnych i przenikających się wzajemnie treści. Wspomaganie i wspieranie tego rozwoju następuje w toku zabawy i indywidualnych kontaktó wychowanka z nauczycielem.

       Badanie gotowości szkolnej przeprowdza sie w maju na podstawie kwestionariusza gotowości szkolnej obejmującego zadania w zakresie:

- logicznego myślenia,

- spostrzegawczości,

- odwzorowań graficznych,

- znajomości figur geometrycznych,

- umiejętności przeliczania elementów,

- klasyfikowania,

- wymowy i komunikacji słownej.

Nie wszystkie uwarunkowania, zachowania i postępy w rozwoju dziecka można zbadać i zapisać w formie ankiety lub kwestionariusza. Dlatego bardzo ważną sprawą jest obserwowanie dziecka podczas pobytu w placówce w sytuacjach problemowych oraz w codziennym życiu w społeczności przedszkolnej.

 

Dziecko dojrzałe do nauki szkolnej to takie, które potrafi sprostać wymaganiom stawianym przez program nauczania i wychowania.

       Są dzieci osiągające gotowość do nauki szkolnej w wieku sześciu, siedmiu lat, i takie, które osiągają ją znacznie później. Nie wszystkie dzieci rozwijają się jednakowo. Te różnice możemy dostrzec obserwując zachowanie dzieci. Jedne ładnie wypowiadają się na temat usłyszanego opowiadania,inne robią to niechętnie, wypowiadając się tylko jednym wyrazem lub krótkim zdaniem. Jest także i część dzieci, które nie chcą się wypowiadać, wymagają zachęty, podpowiedzi. Podobne różnice można zaobserwować w umiejętności ubierania się i wiązania sznurowadeł.

        Dziecko dojrzałe potrafi być samodzielne w grupie, umie nawiązywać kontakty z rówieśnikami, bawić się i rozmawiać z nimi. Jest zaradne w różnych sytuacjach. Na dojrzałość szkolną dziecka składa sie jego indywidualne tempo rozwoju, dotychczasowa historia życia. W innej sytuacji jest dziecko, które chodziło do przedszkola, inna jest sytuacja dziecka, które do niego nie chodziło z różnych powodów. Więcej wie dziecko, które ma swoje ulubione książki, rodzice dużo z nim rozmawiają, czytają mu bajeczki, kupują gry i zabawki,które są dla niego bodźcami do rozwoju. Tak więc dużą rolę w osiąganiu przez dziecko dojrzałości szkolnej mają do spełnienia rodzice. Nikt nie zastąpi ich we wspieraniu rozwoju i wychowywaniu dzieci. Instytucje mogą jedynie ich role dopełniać.

       Określając stopień gotowości szkolnej bierzemy pod uwagę trzy aspekty:

1. Rozwój fizyczny - czyli prawidłowe i stosowne do wieku takie ukształtowanie kości, mięśni, narządów wewnętrznych, układu nerwowego, narządów zmysłów,które zapewnią odpowiednią odporność na zmęczenie, wysiłek fizyczny, choroby, a także dobrą sprawność we wszystkich zakresach motoryki.

2. Rozwój umysłowy - czyli taki poziom rozwoju funkcji poznawczych, który umożliwia osiągnięcie dobrych wyników w nauce szkolnej. Jest to umiejętność spostrzegania i różnicowania spostrzeżeń, wymagana do realizacji programu nauczania w klasie pierwszej. Dostatecznie wykształcony poziom wyobraźni i uwagi dowolnej, zdolność do intencjonalnego zapamiętywania i odtwarzania podanych treści. Prawidłowy rozwój mowy, zarówno pod względem artkulacji dźwięków, jak również zasobu pojęć i słów oraz swoboda poprawnego wypowiadania myśli. Zdolność myślenia przyczynowo - skutkowego oraz wnioskowania określane sa na poziomie przedszkola i przez pierwsze 3 miesiące w szkole. O umysłowej gotowości dziecka do nauki świadczy poziom aktywności poznawczej dziecka, jego zainteresowanie do wiedzy jako źródła informacji. Dziecko umysłowo dojrzałe do szkoły chce się uczyć, dobrze orientuje się w najbliższym otoczeniu i środowisku, w którym żyje. W związku z tym rozporządza zasobem doświadczeń i wyobrażeń będących podstawą do rozwoju pojęć. Potrafi uważnie i ze zrozumieniem słuchać tego,co mówi nauczyciel, rozumie i spełnia jego polecenia.

3. Rozwój społeczny - jego poziom wyznacza dziecku możliwość pod względem podporządkowania sie wymaganiom szkoły,stopień wrażliwości na  ocenę, umiejętność panowania nad swoimi emocjami, dostateczną motywację do wykonywania zadań,umiejętność współpracy i współdziałania z rówieśnikami. Bardzo istotną sprawą jest odpowiednia motywacja i zaintersowanie nauką, szkołą.Brane są tu pod uwagę takie cechy jak: wytrwałość, obowiązkowość, systematyczność. Ważna jest też dojrzałość emocjonalna, dzięki której dziecko staje się bardziej opanowane i potrafi sobie poradzić w sytuacjach poważniejszych. Nie należy pominąć gotowośco wolicjonalnej, która objawia się wytrwałością w pracy, celową działalnością, podejmowaniem inicjatyw, doprowadzaniem podjętych zadań do końca. Rozwój ten diagnozuje nauczyciel wychowawca lub psycholog w poradni psychologiczno - pedagogicznej.

Umiejętności nabyte w wieku przedszkolnym to:

1. Ogólna sprawność ruchowa - siła, szybkość, zręczność, utrzymanie równowagi, pokonywanie przeszkód.

2. Sprawność ręki - umiejętności manipulacyjne, stopień psychomotoryki, zręczność palców i dłoni.

3. Umiejętność dokonywania analizy i syntezy wzrokowei i słuchowej oraz orientacja przestrzenna.

4. Logiczna poprawność w rozumieniu, myślenie przyczynowo - skutkowe.

5. Poziom funkcji mowy.

6. Pamięć.

7. Umiejętność koncentracji uwagi.

8. Tempo i sposób wykonywania poleceń oraz reagowania na sukces i niepowodzenie.

9. Stosunek dziecka do siebie i otoczenia.

10. Zakres wiadomości dziecka, aktywność poznawcza.

11. Ekspresja, uzdolnienia i zamiłowania.

       Dbając o to, by postawa dziecka do szkoły była prawidłowa powinniśmy:

- unikać okazywania dziecku współczucia z powodu rozpoczęcia nauki,

- unikać akcentowania przykrych zdarzeń z naszej edukacji (klasówki, dwójki, niepowodzenia),

- unikać straszenia dzieci szkołą, wychowawcą, przedstawiania szkoły jako miejsca, w którym panuje atmosfera bezwzględnej surowości,dyscypliny, gdzie nauczyciel nieustannie stawia złe oceny i stosuje kary,

- unikajmy zabierania zabawek dziecku, co ma być symbolem dorastania.

Model dziecka dojrzałego do szkoły

1. Dojrzałość fizyczna - dziecko jest ogólnie sprawne ruchowo, posiada sprawność manualną, nie ma zaburzonej koordynacji wzrokowo - ruchowej. Charakteryzuje się poprawnym funkcjonowaniem organów zmysłowych, jest odporne na choroby i zmęczenie.

2. Dojrzałość społeczna - dziecko jest w dużym stopniu samodzielne, chętnie i łatwo nawiązuje kontakt z nauczycielem i rówieśnikami, posiada zdolność podporządkowania się niezbędnym wymaganiom dyscypliny, chce i potrafi uczestniczyć w pracach społeczno - użytecznych. Dziecko jest obowiązkowe, wytrwałe w pracy i wrażliwe na opinię nauczyciela, cechuje je taki sam stan równowagi nerwowej, która umożliwia opanowanie reakcji emocjonalnych.

3. Dojrzałość umysłowa - dziecko jest aktywne poznawczo, chce się uczyć. Interesuje się najbliższym otoczeniem i środowiskiem, w którym żyje. Potrafi uważnie i ze zrozumieniem słuchać tego co mówi nauczyciel. Rozumie i spełnia polecenia nauczyciela, posiada umiejętności swobodnego i zrozumiałego dla otoczenia wypowiadania się, opowiadania, wyraża życzenia, pyta, ocenia i osądza.

4. Dojrzałość do czytania i pisania - dziecko umie dokonywać analizy i syntezy wzrokowej i sluchowej, która jest niezbędna w procesie różnicowania kształtów, dźwięków, ich porównywania, rozpoznawania i odtwarzania. Rozumie znaczenie wyrazów jako graficznych odpowiedników słów. Posiada orientację przestrzenną, która umożliwia mu rozpoznawanie i odtwarzanie kierunków położenia i proporcji wymiarów odwzorowanych form graficznych. Ma pamięć ruchową, czyli umiejętność przetwarzania obrazu graficznego na obraz i ruch. Umiejętność kontrolowania wzrokiem własnych ruchów pozwala mu świadomie nimi kierować.

5. Dojrzałość do matematyki - dziecko rozumie i umie określić stosunki przestrzenne, czasowe i ilościowe w praktycznym działaniu. Potrafi sklasyfikować przedmioty według przeznaczenia,wielkości, kształtu,materiału i koloru. Umie dokonywać na konkretach dodawanie i odejmowanie w zakresie 10.